Egzoz Nedir? Ne işe Yarar?

Egzoz Nedir? Ne işe Yarar?

Araçlarda bulunan "egzoz" sistemi, içten yanmalı motorların çalışması sırasında oluşan atık gazların güvenli ve verimli bir şekilde dışarı atılmasını sağlar. Egzoz sistemi, motor kullanımını optimize ederken aynı zamanda tasarruf sağlayan zararlı emisyonları azaltır ve araçtan çıkan gürültüyü kontrol eder. 

Egzoz sisteminin temel bileşenleri ve bileşenleri şunlardır;

Motorun yanma işlemi sırasında oluşan atık gazları motorun hedefi güvenli bir şekilde taşınır. Katalitik konvertör gibi çözümler sayesinde zararlı gazların (karbon monoksit, hidrokarbonlar, azot oksitleri) salınımı azaltılır. Susturucu, egzoz gazlarının çıkışı sırasında oluşan gürültüyü azaltır. 

Egzoz sistemi, motorun verimli çalışmasını ve optimum performans gösterilmesini sağlar. Motor silindirlerinden çıkan yanma gazlarını toplayarak egzoz borusuna yönlendirilir. 

Zararlı emisyonları daha az zararlı hale dönüştürülen kimyasal bir cihazdır. Platin, paladyum ve rodyum gibi değerli metaller içerir. Egzoz gazlarının çıkışı sırasında oluşan ses dalgalarını emerek gürültüyü azaltır. Yanma gazlarını aracından dışarı atar. Aracın arka kısmında yer alır.

Egzoz Sistemi Nasıl Çalışır?

Egzoz sistemi, içten yanmalı motorların yanma sürecinde üretilen atık gazları güvenli ve verimli bir şekilde dışarı atmak için tasarlanmıştır. Bu sistem, araç kullanımını optimize ederken, zararlı emisyonları azaltır ve motor gürültüsünü kontrol eder. 

Egzoz Sisteminin Çalışma Prensipleri 

Yanma Süreci 

Motorun silindirlerinde yakıt ve hava karışımı ateşlenir ve yanma işlemi gerçekleşir. Bu yanma işlemi sonucu yüksek basınç ve sıcaklık altında egzoz gazları (karbon dioksit, su buharı, azot oksitleri, karbon monoksit, hidrokarbonlar) oluşur. 

Egzoz Manifoltu 

Yanma gazları motorun silindirlerinden çıkarılır ve egzoz manifoltunda temel alınır. Egzoz manifoltu, bu gazları bir araya getirerek egzoz borusuna yönlendirir. Manifolt, gazların düzgün ve hızlı bir şekilde dışarı atılmasını sağlamak için tasarlanmıştır.

Katalitik Dönüştürücü 

Egzoz gazları, katalitik konvertöre girer. Bu cihaz, zararlı emisyonları daha az zararlı resimlere dönüştürmek için kimyasal reaksiyonları kullanır. Katalitik dönüştürücülerde genellikle platin, paladyum ve rodyum gibi değerli metaller bulunur. Bu metaller, gazlardaki zararlı bileşenler (karbon monoksit, hidrokarbonlar ve azot oksitleri) daha az zararlı olan karbonhidratlar, su buharı ve azota dönüşür. 

Susturucu 

Egzoz gazları susturucudan kesilir ses dalgaları azaltılır. Susturucu, sesin bir kısmını emerek veya yansıtarak motorun çalışmasının neden olduğu gürültüyü azaltır. Susturucular, genellikle ses dalgalarını iptal etmek için çeşitli bölmeler ve ayrıntılar içerir. 

Egzoz Borusu 

Temizlenmiş ve sessizleştirilmiş gazlar egzoz borusundan dışarı atılır. Egzoz borusu, genellikle aracın arka kısmında bulunur ve gazların güvenli bir şekilde dışarı atılmasını sağlar. 

Ek Bileşenler ve Fonksiyonlar 

Egzoz Sensörleri: Oksijen sensörleri (O2 sensörleri) gibi programlar, egzoz gazlarının dağıtımını izleme ve motor kontrol ünitesine (ECU) geri bildirim sağlar. Bu sensörler, motorun hava-yakıt karışımını optimize eder ve emisyon kontrol sistemini artırır. 

Partikül Filtresi

Dizel motorlu araçlarda, dizel hastalıklarındaki (DPF) egzoz gazlarındaki ve diğer hastalıkların kontrolleri ve periyodik olarak muayeneler.

Egzoz Sisteminin Önemi 

Zararlı gaz emisyonlarını parçaların havasını korur. Motor gürültüsünü daha sessiz bir sürüş sağlar. Motorun verimli çalışmasını sağlar ve yakıt ekonomisini artırır. Egzoz sistemi hem araç performansı hem de bakım açısından kritik bir gösterilendir ve düzgün çalışması, araç bakımının önemli bir parçasıdır.

Hangi Araçlarda Egzoz Muayene Yapılmaz

Egzoz emisyonu, belirli madde türlerinde zorunlu ve çevreyi kontrol etmek amacıyla yapılır. Ancak bazı araçlar bu muayeneden muaf tutulmaktadır. Türkiye'de yasal mevzuata göre egzoz emisyonlarından muaf olan araçlar mevcuttur. 

İşte Bazı Muaf Olan Araçlar;

Elektrikli Araçlar

Tamamen elektrikle çalışan ve egzoz gaz salınımını olmayan araçlar. 

Hibrit Araçlar

Esneklik (örneğin, sadece elektrik motoru ile çalışırken) değişebilir, ancak bu durum aracın türüne ve ayarlarına bağlıdır. 

Motosikletler ve Mopedler

Küçük motor hacimli motosikletler ve mopedler genellikle egzozundan muayene edilir. 

Tarım ve Orman Araçları

Tarım traktörleri ve orman makineleri gibi belirli tarım ve orman araçları. 

Kamu Araçları

Polis araçları, ambulanslar ve itfaiye araçları gibi bazı kamu hizmet araçları. 

Tarihi ve Klasik Araçlar

Tarihi değeri olan ve belirli yaştaki klasik araçlar, genellikle özel izinlerle muaf tutulabilir.

2024 Egzoz Muayene Ücretleri Ne kadar?

2024 yılı itibarıyla Türkiye'de egzoz emisyon ölçüm ölçümleri aşağıdaki gibidir;

Egzoz Emisyon Ölçümü Ücreti: 256 TL 

Binek araçları için iki yılda bir, ticari araçlar için ise yılda bir yapılması gerekmektedir. Bu ücretler, T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Bakanlığı tarafından belirlenmiş olup, 2024 yılı için geçerlidir. Fiyatlar dönemsel olarak güncellenebilir.